Το παράδειγμα της Ρωσίας ...που αφορά και στα «καθ' ημάς»
 Γρηγοριάδης Κώστας |
Εχει σημασία να υπογραμμιστεί ότι αυτές οι διαδικασίες αφορούν άμεσα στην Ευρώπη, φυσικά και στην Ελλάδα, αφού η μονοπωλιοποίηση της οπτικοακουστικής «αγοράς» έχει ήδη γιγαντώσει επιχειρήσεις που παράγουν, διανέμουν και προβάλλουν σε δικές τους αίθουσες το «προϊόν» τους. Εν αναμονή μάλιστα του «πολύκροτου» νομοθετικού πλαισίου για τον ελληνικό κινηματογράφο, οι εξελίξεις στη Ρωσία υπογραμμίζουν τους κινδύνους που απειλούν και τους Ελληνες δημιουργούς. Από αυτήν την άποψη, αυτό που προωθείται στη Ρωσία έχει ιδιαίτερη σημασία, ώστε να αναδειχτεί η βάση, η «λογική» και ο προσανατολισμός του καπιταλιστικού κράτους (και) στην πολιτική του για τον κινηματογράφο.
Οι αλλαγές, λοιπόν, στην κρατική στήριξη στο ρωσικό κινηματογράφο αφορούν καταρχήν στον τρόπο χρηματοδότησης. Ετσι, τα χρήματα θα μοιράζονται με βάση τρεις άτυπες «κατηγορίες»: 1) «Στοχοπροσηλωμένα» (sic) στις μεγάλες εταιρείες παραγωγής 2) Σε κινηματογραφικά σχέδια «ιδιαίτερης σημασίας» (όπου η ταινία θα πρέπει να «απαντά» σε κάμποσα κριτήρια, μεταξύ των οποίων ο «πατριωτισμός» και η ...«ηθική διαπαιδαγώγηση»!) 3) Και, όπως γίνεται μέχρι τώρα, σε μεμονωμένες παραγωγές μυθοπλασίας ή μη.
Ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού, Αλεξάντρ Γκόλουτβα, είπε ότι στις ταινίες «ιδιαίτερης σημασίας», δηλαδή στις προπαγανδιστικές, που, σύμφωνα με τον ίδιο είναι 5 - 7 κατά μέσον όρο το χρόνο, θα δοθούν 1 δισεκατομμύριο ρούβλια (περίπου 28 εκατομμύρια ευρώ), ενώ από 1 δισ. ρούβλια θα δοθούν επίσης στις εταιρείες παραγωγής, στις παραγωγές μυθοπλασίας, στα ντοκιμαντέρ, τα κινούμενα σχέδια και στις πρώτες ταινίες σκηνοθετών. «Το μόνο που μένει είναι να πάρουμε αυτά τα χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό», πρόσθεσε.
Ωστόσο, οι παραγωγοί εκτιμούν ότι από τις 180 εταιρείες οπτικοακουστικού της ρωσικής αγοράς, μόνο 6 - 8 μπορούν να υπολογίζουν σε κρατική ενίσχυση, με βάση τα νέα δεδομένα. Δηλαδή, κάνουν λόγο ουσιαστικά για «μονοπωλιοποίηση» της οπτικοακουστικής αγοράς. Μέχρι τώρα, η κρατική ενίσχυση στον κινηματογράφο δινόταν σε μεμονωμένες παραγωγές και το συνολικό ποσό ήταν περίπου 3 δισ. ρούβλια. Ο νέος τρόπος χρηματοδότησης αφορά χρονικά την περίοδο 2009 - 2011. Το ρωσικό ΥΠΠΟ εκτιμά πως όποια απόφαση για χρηματοδότηση του κινηματογράφου από τη Δούμα (Κάτω Βουλή) θα είναι «προς τα πάνω». Μάλιστα, το υπουργείο προγραμματίζει για το 2008 η χρηματοδότηση να φτάσει τα 3,3 δισ. ρούβλια, το 2009 - 3,5 δισ. ρούβλια, το 2010 - 5,6 δισ. και το 2011 - 5,7. Δηλαδή, 18,1 δισ. ρούβλια από φέτος μέχρι και το 2011.
Δεν είναι μόνο οι παραγωγοί που διαπιστώνουν ότι η κρατική χρηματοδότηση θα οδηγήσει σε συγκέντρωση κεφαλαίου (αν και δεν το ονομάζουν έτσι φυσικά). Ο επικεφαλής της επιτροπής πολιτισμού της Δούμας, Γκριγκόρι Ιβλίεφ, θεωρεί ότι το «εύρος» των εταιρειών που θα χρηματοδοτηθούν ...«δεν έχει σημασία». «Δεν είναι καθόλου απαραίτητο ότι την κρατική παραγγελία θα τη λάβει μεγάλη εταιρεία και όχι μεσαία. Το πόσο μεγάλη είναι μια εταιρεία δεν αποτελεί την πιο βασική προϋπόθεση. Τώρα είναι βασικότερος ο ανταγωνισμός των ιδεών, αυτός θα είναι αποφασιστικός για την κρατική στήριξη». Πρόσθεσε, πως η υποστήριξη με τον προηγούμενο τρόπο «δεν ήταν αποτελεσματική», αφού δεν είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία «μεγάλης ποιότητας ταινιών». Αλλά, μην μπορώντας να κρύψει για πολύ το βασικό στόχο, πρόσθεσε «αθώα» ότι η χρηματοδότηση ταινιών «που ενοποιούν τη χώρα», θα δώσει την «ευκαιρία στις ποιοτικές εταιρείες για συμπαραγωγές». Προοπτική, προσθέτουμε εμείς, που σε συνδυασμό με το ότι η χρηματοδότηση θα είναι «στοχοπροσηλωμένη», θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε εξαγορές και συγχωνεύσεις της εγχώριας αγοράς.
Για να «διασκεδάσει» αυτούς τους φόβους, ο Ιβλίεφ πρόσθεσε ότι σε περίπτωση που οι μικρές εταιρείες δε βρίσκουν «εφαρμογές», τότε «θα» αυξηθεί το συνολικό ποσό της χρηματοδότησης. Οσο για τα κριτήρια του «πατριωτισμού» και της «διαπαιδαγώγησης» είπε, στο ίδιο μοτίβο, ότι υπάρχει και το κριτήριο της «υποστήριξης της αναζήτησης». «Και οι νέοι, αν μας δείξουν κάτι νέο και ασυνήθιστο, δημιουργούν τέχνη για την τέχνη, επίσης θα έχουν κρατική υποστήριξη»!
Ολα αυτά τα «ωραία» όμως διαψεύδονται από τις ίδιες τις εταιρείες και μάλιστα από αυτές που ήταν και οι «πρωτεργάτες» των αλλαγών. Εκπρόσωπος μιας από αυτές τις εταιρείες, ο διευθυντής της «CTB», Σεργκέι Σελιάνοφ, δήλωσε ξεκάθαρα ότι στην ουσία όλα αυτά γίνονται για να στηριχτούν 6-8 εταιρείες που είναι εδώ και καιρό «σταθερές» και να «τους δοθεί η δυνατότητα να οργανώσουν τη δραστηριότητά τους». Η υπόλοιπη χρηματοδότηση θα δοθεί «με τη συνήθη τάξη», δηλαδή, όλες οι άλλες εταιρείες θα πάρουν «περίπου τη μισή»!
Ετσι, με τα παραπάνω δεδομένα σχηματίζεται η εξής «εικόνα»: Από τις 180 εταιρείες της οπτικοακουστικής αγοράς της Ρωσίας (οι οποίες παράγουν περίπου 215 ταινίες ετησίως) μόλις οι 6-8 θα πάρουν τα μισά από τα 18,1 δισ. ρούβλια (περίπου 500 εκ. ευρώ) που προϋπολογίζει η κυβέρνηση για τον κινηματογράφο μέχρι το 2011 και όλες οι υπόλοιπες (πάνω από 170) θα πάρουν τα άλλα μισά! Ετσι, το κράτος θα παρέμβει καταλυτικά στη μονοπωλιοποίηση του οπτικοακουστικού τομέα στην εσωτερική καπιταλιστική αγορά.
Μάλιστα, την προοπτική αυτή την υπογραμμίζει και ο Σελιάνοφ, θεωρώντας πως θα υπάρξουν δύο «διέξοδοι» για τις μικρές εταιρείες: 'Η θα συνεχίσουν ως έχουν «παραδοσιακά» (sic) καταφέρνοντας να παράξουν στην καλύτερη περίπτωση μια ταινία με κρατική χρηματοδότηση που δε θα ξεπερνά τα 25 εκ. ρούβλια, ή κάτι περισσότερο «αποτελεσματικό» για τον ίδιο, ο «συνεταιρισμός» με τις μεγάλες εταιρείες. «Αν πάμε σε ένα μοντέλο δυνατού παραγωγού με ένα ενδιαφέρον πλάνο και συμφωνήσουμε για τη μοιρασιά δικαιωμάτων και χρημάτων, τότε η ταινία θα βγει την επόμενη μέρα»! Αν στη θέση της ταινίας βάλουμε ένα οποιοδήποτε άλλο βιομηχανικό προϊόν, είναι φανερό ότι η εμπορευματική λογική δε θα διαφέρει. Αυτό είναι λοιπόν το μέλλον που «ονειρεύεται» το κεφάλαιο (όχι μόνο το ρωσικό) για την κινηματογραφική τέχνη.
Φυσικά, θα υπάρξουν ριζικές αλλαγές και στο περιεχόμενο και τη μορφή των ταινιών. Ο Σελιάνοφ αφήνει να εννοηθεί ότι ο λεγόμενος «κινηματογράφος του δημιουργού» θα πάει στα αζήτητα, προοπτική που δεν ενοχλεί καθόλου τα μεγάλα στούντιο. Η δικαιολογία είναι γνωστή και από την ελληνική πραγματικότητα: «Αν δούμε τον κατάλογο των ταινιών στις οποίες το κράτος έδωσε λεφτά, τότε, περίπου τα μισά ονόματα δε λένε τίποτα σε κανένα. Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι, πού προβλήθηκαν οι ταινίες. Και δεν πρόκειται μόνο για ντεμπούτα», λέει.
Βέβαια, οι «μικρο-μεσαίοι» παραγωγοί (σ.σ. οι οποίοι θέλουν φυσικά να γίνουν κι αυτοί «μεγάλοι») ανησυχούν. Κάνουν λόγο για διάλυση των μικρών και μεσαίων εταιρειών. Ωστόσο, οι όποιες διαφωνίες τους εστιάζονται στο ότι αυτές οι αλλαγές οδηγούν σε έναν ...«μη αγοραίο μηχανισμό»(!) επειδή θα δοθούν πολλά σε λίγους και λίγα σε πολλούς! Πιο συγκεκριμένα, λένε ότι θα δοθεί χτύπημα στα μικρά στούντιο που δουλεύουν με νέους δημιουργούς και «μη εμπορικό» κινηματογράφο. Πρόκειται για τη γνωστή μικροαστική (και όχι μόνο) «κριτική» περί ...«στρέβλωσης της αγοράς». Λες και υπάρχει ...«δίκαιη αγορά». Στην πραγματικότητα είναι «τελειωμένοι». «Ειδικοί» της «αγοράς» προβλέπουν τα αυτονόητα: Ή οι «μικροί» θα διαγκωνίζονται ποιος θα πρωτοπάρει το περίπου 1 εκ. ρούβλια ανά 40 εταιρείες που σχεδιάζουν μια ταινία μυθοπλασίας, δηλαδή «ψίχουλα», ή θα «φαγωθούν» από τους μεγάλους ανταγωνιστές.
Ενας από τους «μικρούς», ο Σεργκέι Τσλιγιάντς, εκφράζει τέλεια τις ψευδαισθήσεις τους. Σε δήλωσή του στο πρακτορείο «Ρία - Νόβοστι», αφού καυτηριάζει τα μέτρα, προσθέτει ότι οι δυνατές εταιρείες πρέπει να «δημιουργούνται» ...με τη βοήθεια των «αγοραίων μηχανισμών» και ότι αν «μπουκωθούν» με κρατικά χρήματα, τότε θα προκύψει «σιτάρι με λασπωμένα πόδια» (σ.σ. κάτι ανάλογο με το ελληνικό «κάστρο στην άμμο»).
Πηγές: «Ρια - Νοβοστι», «gazeta.ru»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου