Ψυχή βαθιά η στο βάθος κήπος;

Είναι ηλίου φαεινότερο πως μια απόπειρα ανάδειξης της ιστορίας έχει ενδιαφέρον και μάλιστα μεγάλο μιας και αναδείχνει το χτες που σε σχέση με το σήμερα αλλά και το αύριο είναι άμεσα συναρτήσιμα μεγέθη.
Είναι επίσης σημαντικό να δημιουργούνται έργα τέχνης που θα λειτουργήσουν ως συγκοινωνούντα δοχεία του χτες, του σήμερα αλλά και του αύριο.
Είναι ωστόσο άγριο, ίσως(τολμάμε να το πούμε) και απρεπές , να μετατρέπεται η πιο ζωντανή ακόμα και σήμερα ιστορία ενός τόπου, σε παραϊστορία είτε με εκδοχές που θυμίζουν σινε ρομάντζο, είτε παραποιημένες φανταστικές πλευρές που είναι συνήθως και η αιτία δημιουργίας αυτού του είδους του έργου τέχνης κυρίως απ' την πλευρά του παραγωγού παρά απ' την πλευρά του ίδιου του δημιουργού και ο "νοών νοείτω ". Τέτοιες περιπτώσεις ήταν το φιλμ του Κεν Λόουτς "Γη και Ελευθερία"που αναφέρονταν στον Ισπανικό εμφύλιο, όπως και το "Ο Εχθρός προ των πυλών" του Ζαν Ζακ Ανό που αναφέρονταν στην πιο επική μάχη της παγκόσμιας ιστορίας, τη μάχη του Στάλινγκραντ και τον ήρωα της ΕΣΣΔ Βασίλι Ζαϊτσεφ, ταινίες που διαδραματίζονταν με όρους σινερομάντζου. Αυτές οι δυο περιπτώσεις αποτέλεσαν δυο ερωτικές ιστορίες στη μέση δυο πολέμων με καλούς κακούς και άσχημους. Οι κακοί (ως δοσμένη κατεύθυνση των παραγωγών), είναι πάντα (οι πιο ηρωικές μορφές της ιστορίας), οι κομμουνιστές και ο άσχημος, οι ιστορικές συνθήκες που μετατρέπουν σε ήρωες μονίμως και πάντα τους κακούς κομμουνιστές. Και τις δυο τις είχαν σκηνοθετήσει δυο εξαιρετικοί σκηνοθέτες που φυσικά απέδωσαν σε επίπεδο στησίματος και απεικόνισης δυο εξαιρετικά φιλμ. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ πέρα πως και το φιλμ που θα αναφερθούμε σε αυτό το επίπεδο είναι εξαιρετικό όμως η ιστορία δεν είναι ερωτική μυθοπλασία, ούτε φυσικά spaggeti western για να την ευτελίζουμε τόσο πολύ.
Στην "Ψυχή βαθιά" δεν μιλάμε για την νέα εξαιρετικών κινηματογραφικών δυνατοτήτων γυρισμάτων, μοντάζ, φωτογραφίας αλλά και ερμηνειών, ταινία του σπουδαίου σκηνοθέτη του νέου Ελληνικού κινηματογράφου Π. Βούλγαρη(είναι τόσο σπουδαίος σε αυτό το επίπεδο που η γνώμη μας είναι τουλάχιστον αδιάφορη για να μην πούμε περιττή), όμως στην προκειμένη περίπτωση δεν έχει την παραμικρή σημασία τίποτα από τα παραπάνω, δηλαδή το τεχνικό μέρος.
Ούτε φυσικά για την χρηματοδότηση της ταινίας που δεν έχει καμία σχέση με κάποιο εγκάθετο παραγωγό που θέλει να διαστρεβλώσει την ιστορία. Είναι τοις πάσι γνωστό πως το σενάριο ήταν ένα δημιούργημα της επίσης σπουδαίας συγγραφέως και συντοπίτισσας μας, της αριστερών καταβολών Ιωάννας Καρυστιάνη και συζύγου του επίσης σπουδαίου κινηματογραφιστή της εν λόγω ταινίας.
Μπορεί ο Παντελής Βούλγαρης πέραν από ένας έξοχος κινηματογραφιστής να είναι ένας υπέροχος από άποψη αγνότητας άνθρωπος, να είχε τις ίσως καλύτερες προθέσεις για τη δημιουργία αυτής του της ταινίας, μπορεί να αποτέλεσε ως ένα ορισμένο βαθμό αφορμή η γνωστή ιστορία που ο σύντροφος Χαρίλαος του αφηγήθηκε προσωπικά(άλλωστε το είχε πραγματοποιήσει και δημόσια) την οποία ο σκηνοθέτης πραγματοποίησε στο νοσοκομείο του ΔΣΕ, ωστόσο όμως και αυτή η ιστορία παραμορφώνεται με σοσιαλδημοκρατικά "κριτήρια" και ιδεαλιστικούς στοχασμούς.
Ο δικός μας εμφύλιος πόλεμος καταρχήν δεν είναι ένας οποιοσδήποτε εμφύλιος, δεν είχε και πάρα πολλά κοινά στοιχεία με τον Ισπανικό, δεν έμοιαζε ποσώς με τον Κινέζικο και με κανένα απ' αυτούς που ακολούθησαν στην Ν.Α.Ασία. Κοινά στοιχεία σαφώς και υπήρχαν, όπως και ο κοινός παρονομαστής, (που ήταν ο ιμπεριαλισμός), όμως ήταν άλλες οι συνθήκες, άλλα τα χαρακτηριστικά και τελικά στο βάθος ήταν ένας πόλεμος ανάμεσα στα πιο τίμια πατριωτικά στοιχεία(τους Κομμουνιστές), με τους Αμερικανούς και τους ντόπιους εγγυητές του δόγματος Τρούμαν. Η αλήθεια είναι πως επηρέασε και τους Κορεάτες και τους Βιετναμέζους λίγο αργότερα, ως η πρώτη αντιιμπεριαλιστική επανάσταση του 20ου αιώνα, ο δικός μας εμφύλιο δεν ήταν πραγματικός εμφύλιος, ήταν η πρώτη μεταπολεμική αντιιμπεριαλιστική επανάσταση στην Ευρώπη, μια σύγκρουση ανάμεσα στον ελληνικό λαό τους Αγγλοαμερικάνους ιμπεριαλιστές και τους ντόπιους συνεργάτες τους.
Ο δικός μας εμφύλιος δεν ήταν μια δακρύβρεχτη ιστορία, δεν ήταν πολύ περισσότερο ένας πόλεμος ανάμεσα σε δυο λαϊκά στοιχεία που αλληλομισούσαν το ένα το άλλο. Είναι γνωστό από μαρτυρίες των στελεχών του κυβερνητικού στρατού, πως ένα μεγάλο τμήμα του αποτελούνταν από φαντάρους που δεν έβλεπαν τον ΔΣΕ ως εχθρό. Για να λέμε την πάσα αλήθεια πως να τον δουν ως εχθρό άλλωστε, αφού ήταν η γνήσια συνέχεια του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, που απελευθέρωσε τη χώρα απ' την τριπλή κατοχή του 1941-1944.
Μπορεί ο Μίκης Θεοδωράκης στο γνωστό του τραγούδι "δυο γιους είχες μανούλα μου" να μιλούσε για τον εμφύλιο και να αποτέλεσε αν θέλετε άλλη μια ακόμη σοβαρή αφορμή το τραγούδι αυτό για την εν λόγω ταινία, ωστόσο γράφτηκε κάτω από άλλες συνθήκες από ένα άνθρωπο που πολέμησε στα βουνά για την ανεξαρτησία της χώρας και που ουδέποτε είπε πως το Κρεμλίνο "έχει πολλούς διαδρόμους"(όπως ειπώθηκε στο τέλος του φιλμ), ενώ έχει μελοποιήσει και γράψει τη μουσική της Ρωμιοσύνης πάνω στην ποίηση του Γ. Ρίτσου που αναφέρεται στους ηρωισμούς του λαού μας και φυσικά στην πιο λαμπρή και τίμια σελίδα αγώνα που αυτός έδωσε με το ΔΣΕ, αυτοί είναι και οι στίχοι του τραγουδιού.

"Δυο γιους είχες μανούλα μου δυο δέντρα δυο ποτάμια

δυο κάστρα Βενετσιάνικα δυο δυόσμους δυο λαχτάρες
Ένας για την ανατολή κι ο άλλος για τη δύση
κι εσύ στη μέση μοναχή μιλάς ρωτάς μιλάς ρωτάς τον ήλιο
Ήλιε που βλέπεις τα βουνά που βλέπεις τα ποτάμια
όπου θωρείς τα πάθη μας και τις φτωχές μανούλες
Αν δεις τον Παύλο φώναξε και τον Ανδρέα πες μου
μ' ένα καημό τ' ανάστησα μ' ένα λυγμό μ' ένα λυγμό τα 'γέννου
Μα εκείνοι παίρνουνε βουνά διαβαίνουνε ποτάμια
ο ένας τον άλλο ψάχνουνε για ν' αλληλοσφαγούνε
Κι εκεί στο πιο ψηλό βουνό στην πιο ψηλή ραχούλα
σιγά κοντά πλαγιάζουνε κι όνειρο - κι όνειρο ίδιο βλέπουν
Στης μάνας τρέχουνε κι οι δυο το νεκρικό κρεβάτι
μαζί τα χέρια δίνουνε της κλείνουνε τα μάτια
Και τα μαχαίρια μπήγουνε βαθιά μέσα στο χώμα
κι απ' εκεί ανάβλυσε νερό να πιεις να ξε- να πιεις να ξεδιψάσεις."

Εξάλλου είναι άλλο πράγμα να αναφέρεσαι σε με τέτοια εποποιία μέσα από ένα τραγούδι που μπορεί να σε παραπέμπει σε κάποιες χαλαρές στιγμές συγκίνησης που λειτουργούν και ανασταλτικά, ίσως και με δόσεις αγνού συναισθηματισμού, που πάντα είχαν οι κομμουνιστές, που ουδέποτε ήθελαν και δεν προξένησαν αυτοί σε καμία περίπτωση πρώτοι τον εμφύλιο και άλλο μέσα από μια ταινία που έχει χρόνο για παραπάνω αναφορές. Παρά τα όποια στραβά της, η ταινία αναδείχνει τον τηλεβόα(την ντουντούκα) που με αυτό(ή)ν, οι μαχητές του ΔΣΕ καλούσαν τους φαντάρους του κυβερνητικού στρατού να μην πολεμήσουν και να συστρατευθούν με αυτούς, όμως και αυτό το συμβάν το σενάριο το παραποιεί, προχωρώντας σε άτυπους - άτοπους, ανιστόρητους χυδαίους και ανύπαρκτους διάλογους της "Τρούμπας", που ουδέμια σχέση είχαν με την πραγματικότητα στο δεύτερο αντάρτικο.
Η ταινία πουθενά και σε κανένα σημείο δεν αναφέρονταν οι αιτίες δημιουργίας του δεύτερου αντάρτικου. Πουθενά και σε κανένα σημείο δεν αναφέρονταν για το όργιο τρομοκρατίας και διώξεων από το εναλλασσόμενο κεντρώο - δεξιό και πιστά ορκισμένο κράτος - παρακράτος (αυτά πάνε μαζί ακόμα και σήμερα) στο σχέδιο Μάρσαλ και το Δόγμα Τρούμαν εις βάρος των κομμουνιστών. Πουθενά δε γίνεται λόγος για το παρακράτος και τους Άγγλους ιμπεριαλιστές, που οδήγησαν τον λαό μας να βγει στα βουνά για να σωθεί αρχικά από το μένος των πρώην ντόπιων συνεργατών των ναζί, αργότερα των Άγγλων και τέλος των Αμερικανών ιμπεριαλιστών.
Παντού και πάντα μέσα στο φιλμ υπάρχει ένας ανιστόρητος συμψηφισμός ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές Αμερικανούς και την (κατά την σοσιαλδημοκρατική αντίληψη) "άκαρδη" ηγεσία της τότε ΕΣΣΔ, που άφηνε τους εδώ συντρόφους της να σκοτώνονται. Γίνεται συνεχώς μια αόρατη αναφορά στο μοίρασμα του κόσμου από την συμφωνία της Γιάλτας, η συμφωνία δεν είχε σχέση με κανένα μοίρασμα του κόσμου, ούτε με την αποδοχή ποσοστών σε όλη την Ανατολική και Ν.Α Ευρώπη. Το χαρτάκι ήταν ένα τέχνασμα του Τσόρτσιλ που ουδέποτε η ΕΣΣΔ το δέχτηκε. Πάμε παρακάτω.
Θέλουμε να πιστεύουμε πως οι προθέσεις εκ μέρους του σκηνοθέτη είναι καλές, όμως όσο και να το θέλουμε, αυτό που παρατηρούμε είναι να παρουσιάζεται και να εμφορείται μέσα από το φιλμ η άχρωμη - άοσμη σοσιαλδημοκρατική ουδετερότητα του "όλοι ήμασταν καλοί πατριώτες".
Μα είναι δυνατόν να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Από που και ως που η εθνικοφροσύνη, οι συνεχιστές των Χιττών, των Ταγματασφαλιτών, των δοσίλογων, των κουκουλοφόρων, των ΜΑΥδων, των μοναρχοφασιστών και των συνεργατών των κατακτητών να είναι καλοί πατριώτες; Αυτοί δεν έφεραν την κατοχή στην Κύπρο προς χάριν των Βρετανών μέσω Γρίβα λίγο αργότερα; Γι αυτούς η μοναδική πατρίδα τους ήταν, είναι και θα είναι αποκλειστικά και μόνο το στομάχι τους και όποιος τους ταΐζει. Γι' αυτό δίνουν αιματολογικές διακρίσεις στην έννοια πατρίδα και γι αυτό την καταστρέφουν ευσυνείδητα εδώ και 60 χρόνια στο όνομα της. Ότι φυσικό κάλος διαθέτει η Ελλάδα, όταν το βρουν μπροστά τους το κατασπαράζουν η χτίζουν μέσα και πάνω σε αυτό. Ακόμα δεν έχουμε ξεχρεώσει τους Γάμους της Σοφίας, κόρης της Φρειδεφρίκης με το γαλαζοαίματο της Ισπανίας Χουάν Κάρλος που κόστισαν 2.800.000 δολάρια στο ελληνικό δημόσιο το 1962 και με τις αντίστοιχες ισοτιμίες της εποχής, χώρια φυσικά την ολόχρυση άμαξα που τους μετέφερε, αυτή ουδείς γνωρίζει πόσο κόστισε.
Δυστυχώς η ταινία είτε πέφτει σε συνεχόμενα λάθη, η κάνει πολλά ιστορικά λάθη, η δικαιώνει εγκλήματα και ψεύδη, με κυριότερο αυτού της δικαίωσης της αισχρής προπαγάνδας της Φρειδεφρίκης για το "παιδομάζωμα".
Σε τμήματα της ταινίας όπως και στην ιστορική πραγματικότητα ο ΔΣΕ ήταν κάτι σαν θρύλος και όποτε ζήταγε βοήθεια από τους χωρικούς την είχε, όποτε ζήταγε μαχητές αυτόματα και χωρίς καμία πίεση έβρισκε. Οι εθελοντές αποτελούνταν κυρίως από κοπέλες και εφήβους, γιατί ήταν η συνέχεια ενός θρύλου για το λαό μας του ΕΛΑΣ. Με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ακόμα και μέσα στην τριπλή κατοχή, ο λαός μας είδε τις ίσως πιο περήφανες και λαμπρές μέρες αξιοπρέπειας και ανεξαρτησίας του να γίνονται πραγματικότητα, πράγματα που στις προπολεμικές μέρες, αυτές του μεσοπολέμου έμοιαζαν με είδη πολυτελείας, καθώς επίσης και για πολλά χρόνια ακόμα και μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Γι αυτό και ο προβοκατόρικα λεγόμενος "εθνικός στρατός"(δηλαδή ο αμερικανοκίνητος κυβερνητικός) άδειαζε τα χωριά δια της βίας, για να μην εφοδιάζουν τον ΔΣΕ και φυσικά επιστράτευε με ακόμη μεγαλύτερη βία ότι μπορούσε.
Είναι κρίμα να δίνεται δικαίωση και μάλιστα από τα αριστερά, όπως γίνεται από την ταινία, όταν ακόμα και τα ίδια τα "απομνημονεύματα" του "κομμουνιστοφάγου" στρατηγού Ζαφειρόπουλου γράφουν για το αντίθετο, δηλαδή πως τον ΔΣΕ τον συμπαθούσαν όλοι οι χωρικοί. Έλεγε ο στρατηγός για τον εχθρό του το ΔΣΕ "ο πληθυσμός είχε υποστεί μια προηγούμενη διαμόρφωσιν δια του αγροτικού κινήματος και δια του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Κατά μέγα ποσοστό δοιήκετο ευμενώς προς τον συμμοριστισμόν κυρίως από οικονομικού συμφέροντος, ίσως από φόβον και σίγουρα από θαυμασμόν". Το "από φόβον" με ίσως , τον οποίο φυσικά αξιοποίησαν οι διαστρεβλωτές της ιστορίας. Δεν είναι ο μόνος φυσικά στρατηγός ακόμα και οι συνάδελφοι του Τσακαλώτος και Καλογερόπουλος, είχαν εκφράστει με ιδιαίτερο θαυμασμό για το πόσο λαοφιλής και ατρόμητος ήταν ο ΔΣΕ.
Στο φιλμ ο ΔΣΕ παρουσιάζεται ως ο χαμένος που περίμενε την Σοβιετική βοήθεια, κάτι που το έχουμε δει και στο ντοκιμαντέρ που γύρισε η ΕΡΤ την δεκ του '90 με τα λεφτά του ελληνικού λαού, γράφουν συνολικά μονίμως οι περισσότεροι αστοί "ιστορικοί" και οι "πληρωμένοι κονδυλοφόροι", ωστόσο πρόκειται για ένα ψέμα που καλλιεργεί η αντικομμουνιστική ΝΤΠ και
απορρέει απ' την τότε προπαγάνδα της Φρειδεφρίκης(έτσι την ονόμαζε ο λαός).
Μόνο πως ο ΔΣΕ, δεν έχασε, μέχρι την 11η Αυγούστου του 1948 και μετά από την πτώση του Κλέφτη και της Αλεβίτσας στο Γράμμο μόνο νίκες έκανε(ούτε εκεί έχασε φυσικά) Για 45 μέρες ο Κλέφτης κρατούσε με ομάδες μαχητών που ουσιαστικά κάλυπταν 11500 μαχητές του ΔΣΕ στα μετώπισθεν λίγο πιο Βόρια, οι οποίοι στις 21 Αυγούστου μεταφέρθηκαν στο Βίτσι με το λεγόμενο "μεγάλο ελιγμό". Αλλά και τότε μετά δηλαδή την υποχώρηση από το Γράμμο ο ΔΣΕ έκανε θαύματα, θαύματα που μόνο κάτι παλικάρια σαν αυτά του ΚΚΕ μπορούν να κάνουν γιατί ξέρουν να αγαπούν τον συνάνθρωπο και την πατρίδα όσο κανένας άλλος. Λίγες μέρες μετά την μεγάλη αποχώρηση του ΔΣΕ από το Γράμμο προς το Βίτσι κάτω από τη μύτη του αμερικανοθρεμένου τακτικού στρατού, δηλαδή στις 10 Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς, στην Ραμπατίνα, ο ΔΣΕ διέλυσε στην κυριολεξία την 22η ταξιαρχία του κυβερνητικού στρατού υπό την δοιήκηση του στρατηγού Κιτριλάκη.
Το εύστοχο σύνθημα που λέει "στο Μάλι Μάδι νίκησε ο λαϊκός στρατός, ανίκητος δεν είναι ο Ιμπεριαλισμός", είναι η παμμεγίστη αλήθεια, φυσικά στο Γράμμο ο ΔΣΕ επέστρεψε πάλι κάτω απ' τη μύτη του αμερικανοθρεμένου κυβερνητικού στρατού, την Άνοιξη του 1949, μέχρις ότου αποχώρησε από τη μάχη.
Η θρυλική εποποιία της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, είναι τόσο μεγάλη, τόσο σε επίπεδο αποφασιστικότητας, όσο και σε επίπεδο τακτικής και στρατηγικής, που δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι ανώτατες στρατιωτικές σχολές σε όλο τον κόσμο, μελετούν ακόμα και σήμερα τους ελιγμούς του. Αυτός ο μεγάλος λαϊκός στρατός δεν έχασε, αποχώρησε από την μάχη όταν στέρεψε από ανεφοδιασμό και ικανές για την στρατιωτική νίκη εφεδρίες, όταν οι Ναπάλμ δεν άφηναν τίποτα όρθιο στο διάβα τους.
Ο ΔΣΕ Διεξήγαγε έναν τίμιο ταξικό αγώνα για τη δικαίωση του ντόπιου προλεταριάτου, έναν αντιιμπεριαλιστικό πόλεμο νικώντας απανωτά από το 1946-1949 ντόπιους συνεργάτες των κατακτητών, τους Βρετανούς και παρ'ολίγο να νικήσει και τα ματωμένα δολάρια της "Αμερικανικής βοήθειας". Ο ΔΣΕ τόσο σε στρατιωτικές τακτικές, όσο και σε επίπεδο ανδρείας αλλά σε πολιτικό επίπεδο ήταν ο ηθικός νικητής.
Η ταινία "ψυχή βαθιά", παρά την αριστουργηματική σκηνοθεσία, τελικά αναδείχνει αυτό που η σοσιαλδημοκρατία(το παραλλαγμένο τότε κέντρο) επιδιώκει, να βγάλει λάδι τον εαυτό της. Να χρεώσει στην τότε "ηγεσία" του ΚΚΕ άτοπους συμψηφισμούς ευθυνών. Να αποτινάξει από πάνω της ότι της αναλογεί ως κέντρο της εποχής εκείνης(Σοφούλης, Γ. Παπανδρέου, Σοφοκλής Βενιζέλος, Πλαστήρας). Προσπαθεί με ακόμα πιο βρώμικο τρόπο και με άτοπα ιστορικά άλματα να βρει ευθύνες και στον ΔΣΕ. Να χρεώσει αυτή τη φορά με ψέματα και διαστρέβλωση γεγονότων, ευθύνες εκεί που δεν υπάρχουν και δεν πιάνουν, γιατί η ιστορία είναι το διαλεκτικό και επιστημονικό αποτέλεσμα της επεξεργασίας των κοινωνικών πολιτικών και οικονομικών αιτιών που δημιούργησαν το παρελθόν και το παρόν και δίνει αντικειμενικά συμπεράσματα.
Μπορεί η σοσιαλδημοκρατία να πέτυχε να φορτώσει και τις δικές της ευθύνες εξολοκλήρου στην λεγόμενη "δεξιά", ωστόσο τα υπαρκτά εγκλήματα τους, μαζί τα διέπραξαν ως νικητές και επίσημοι τοποτηρητές των ιμπεριαλιστών στην περιοχή.
Όσο και αν συμπαθούμε τον σκηνοθέτη, όσο και αν πιστεύουμε πως είχε τις πιο καλές προθέσεις, όμως αυτές είδαμε να αναλώνονται σε ύφος φτηνού συναισθηματισμού που δικαιώνουν την απαλή και μεταμοντέρνα εκδοχή των άτοπων συμψηφισμών, η ταινία του δυστυχώς μιλάει για το χθες με βάση το "ιδανικό" αύριο και όχι με τις συνθήκες αυτού, αλλά με τις συνθήκες του σήμερα. Βρίσκεται και στέκεται αγέρωχα απ' την πλευρά και τα κριτήρια των μη συμμετεχόντων που συνήθως ρέπουν προς τους νικητές, με το τάχα αμερόληπτο και αχρωμάτιστο βλέμμα ενός ουδέτερου(;) παρατηρητή.
Αντί για τη σοβαρότητα και την επιστημονικότητα, το ρόλο της ιστορίας και τις αιτίες που γεννούν ένα συμβάν, είδαμε ένα συμβάν που προφανώς είχε δόσεις αληθοφάνειας αλλά σε επίπεδο σήριαλ του μεγάλου τηλεοπτικού καναλιού, άρα στο βάθος κήπος...

CINE COLLECTIVA

Η πραγματική ιστορία του τιμημένου Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, της πιο λαμπρής σελίδας του λαού της πατρίδας μας.